Bài chòi là nghệ thuật trình diễn phổ biến ở khu vực Trung Bộ, từ tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa và Đà Nẵng. Bài chòi kết hợp âm nhạc, thơ ca, diễn xuất, hội họa và văn học, với hai hình thức chính là chơi bài chòi và trình diễn bài chòi.
Nghệ thuật bài chòi thường được lưu giữ và thực hành bởi các anh chị Hiệu, những nghệ nhân biểu diễn bài chòi đơn lẻ và những nghệ nhân làm thẻ bài. Ngày xưa, bài chòi là một hình thức sinh hoạt văn hóa và giải trí trong cộng đồng làng xã. Người trình diễn và gia đình họ đóng vai trò giảng dạy bài bản và các kỹ năng ca hát, trình diễn cũng như cách làm thẻ bài cho các thế hệ sau này qua hình thức truyền miệng.
Theo Ủy ban Liên Chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, hồ sơ đề cử di sản văn hóa phi vật thể nghệ thuật bài chòi Trung Bộ Việt Nam đáp ứng những tiêu chí như một hoạt động văn hoá quan trọng trong cộng đồng làng xã, đáp ứng nhu cầu giải trí và thưởng thức nghệ thuật của cộng đồng, là những bài học đạo đức, thể hiện tình yêu quê hương đất nước, sự gắn kết cộng đồng và những kinh nghiệm trong cuộc sống của người dân.
Việc ghi danh Nghệ thuật Bài Chòi khuyến khích đối thoại, tăng mối liên kết giữa các cộng đồng, các nhóm người và cá nhân; tạo cơ hội trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm giữa những người thực hành, qua đó làm phong phú kiến thức và kỹ năng liên quan đến việc thực hành các hình thức nghệ thuật....
Hồ sơ đã mô tả chi tiết, rõ ràng những nỗ lực trong quá khứ và hiện tại để bảo vệ di sản và đảm bảo sự tồn tại của các cộng đồng, các nhóm người và các câu lạc bộ với sự hỗ trợ của Chính phủ. Cộng đồng tích cực đóng góp ý tưởng cho việc sưu tầm và tư liệu hóa di sản, điền vào các mẫu kiểm kê và tham gia vào tất cả các công đoạn chuẩn bị hồ sơ đề cử.
Nghệ thuật bài chòi được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam đưa vào Danh sách di sản văn hoá phi vật thể quốc gia trong giai đoạn 2014-2016, được kiểm kê và cập nhật hàng năm…
Báo Nhân dân
